Computer Tips

Người lớn khó học tiếng Anh vì thói quen cũ khó bỏ

"You can't teach an old dog new tricks", thành ngữ tiếng Anh ám chỉ rằng rất khó để thay đổi thói quen có từ lâu của ai đó. Học tiếng Anh với người lớn cũng vậy.
Gửi bài viết đến VnExpress, thầy giáo Jesse Peterson cho biết thử thách lớn nhất với anh là dạy học viên lớn tuổi. Nhất là với những ai từng học tiếng Anh trong một thời gian dài, họ đã hình thành nhiều thói quen phát âm không đúng và khó thay đổi.

Thầy giáo Tây Jesse Peterson.

Vấn đề này trong tiếng Anh gọi là "sự hóa đá". Khi những cái sai bị "hóa đá" lại bên trong như một thói quen, rất khó để sửa chữa. Các thói quen xấu thường gặp bao gồm không phát âm âm cuối của từ, phát âm sai, nói sai ngữ pháp.

Việc sửa thói quen cũ rất phức tạp, không chỉ phụ thuộc vào giáo viên mà đòi hỏi sự nỗ lực của bản thân học viên.

Tôi từng có cơ hội quan sát các giáo viên một trường tiểu học ở TP HCM. Một nhóm 38 người tham dự khóa học để chuẩn bị cho kỳ thi FCE. Những người này đều đã có thời gian dài dạy và học tiếng Anh nhưng vẫn gặp nhiều vấn đề khi nói.

Khi học ở chỗ tôi, các giáo viên được dạy tất cả mọi thứ cần thiết để nói tiếng Anh tốt như cách phát âm tốt, cách ngăn chặn những thói quen xấu, làm thế nào để học tập hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, họ không quan tâm. Họ chỉ muốn vượt qua kỳ thi FCE. Họ không làm bài tập, không cố gắng hết sức. Một số người xin về nhà sớm vì quá mệt. Nếu có vấn đề nhầm lẫn hay vướng mắc, họ chỉ ngồi đó cho đến khi kết thúc bài giảng mà không ý kiến gì. Họ cũng đến lớp trễ và sử dụng điện thoại di động trong giờ. Họ lập luận và từ chối hợp tác nếu họ không đồng ý với người dạy, trong khi họ cũng là giáo viên, là những người dạy dỗ cả thế hệ tương lai của Việt Nam.

Sự khó tính của người lớn tuổi cũng là rào cản. Với kiến thức nào đó về tiếng Anh mà họ từng biết, học viên mặc định chắc chắn rằng kiến thức đó luôn luôn đúng, họ sẽ tranh luận nếu như giáo viên dạy khác đi. Tôi không thể đếm hết số lần học viên đã tranh luận với tôi về những kiến thức mà họ cho là đúng, khẳng định thứ tôi dạy là sai, trong khi tôi là người bản xứ. Đây cũng là một thử thách đối với tôi, làm sao để giúp được họ trong khi họ rất bướng bỉnh và tự cho rằng mình biết tất cả.

Tuy nhiên, vấn đề lớn hơn cả là sự tập trung. Các học viên thường mắc các lỗi giống nhau, tôi đã sửa lỗi và nhắc nhở nhưng dường như sự cố gắng của họ vẫn chưa đủ để cải thiện bản thân mình.

Tôi nghĩ mình có thể khắc phục thói quen xấu khi nói tiếng Anh của học viên nhưng việc đó không hề đơn giản. Vì vậy, tôi chỉ tập trung vào những gì mà tôi có thể giúp được. Tôi thiết kế một hệ thống bài giảng giúp học viên tự nhìn ra lỗi và tự sửa những lỗi đó.

Phương pháp đầu tiên là "sự tập trung- đàn hồi". Mỗi học viên phải đeo trên tay một sợi thun, khi phát âm sai từ nào thì phải tự kéo dãn sợi thun sau đó thả sợi thun ra. Họ sẽ cảm thấy hơi đau, giống như là một hình phạt. Đây là thử nghiệm cho thấy tác động nhỏ của sợi thun có thể gây sốc não và làm học viên nhớ cách phát âm chính xác của từ. Tôi đã áp dụng phương pháp này cho một số học viên, nhưng hầu hết họ đều sợ đau và không còn dùng phương pháp này nữa.

Nói về phương pháp động lực, tôi có một vài học viên chọn lựa chọn phương pháp này. Họ có động lực để học tốt tiếng Anh vì nó giúp ích trong công việc và cuộc sống. Tuy nhiên phương pháp này cũng không hẳn hiệu quả vì họ quên mất nhiệm vụ, động lực của mình chỉ sau vài ngày.

Phương pháp thứ ba là "phạt tiền". Nếu học viên tiếp tục mắc phải các lỗi tương tự sẽ bị phạt 1.000 đồng. Nhưng cuối cùng cách này không hiệu quả lắm vì số tiền phạt quá nhỏ, phạt lớn hơn thì có vẻ không hợp lý lắm và có lẽ học viên cũng không đồng ý.

Phương pháp thứ tư là "nhắc nhở về ngữ pháp". Những lỗi mà học viên mắc phải khi nói tiếng Anh sẽ được ghi lại và tôi đọc lại cho họ vào cuối giờ. Tuy nhiên, phương pháp này cũng chỉ giúp ích được một phần, học viên vẫn tiếp tục mắc những lỗi đó khi họ nói, lý do là vì họ chỉ tập trung vào nội dung mà quên mất cách phát âm chính xác, ngữ pháp….

Phương pháp thứ năm là "hình phạt lặp lại nhiều lần các câu từ chính xác của các lỗi mà học viên mắc phải khi nói". Khi học viên đọc sai câu hoặc từ tiếng Anh hai lần liên tiếp trong buổi học, họ bị phạt lặp lại 10 lần. Nhưng phương pháp này lại một lần nữa không đem lại hiệu quả như mong đợi, sau vài buổi học học viên vẫn tiếp tục mắc phải những lỗi tương tự. Sau đó tôi tăng số lần phạt từ mười lần lên hai mươi, ba mươi lần. Phương pháp này giúp họ dễ dàng tập trung hơn vào việc nói tiếng Anh cho chính xác, nhưng vì sự mệt mỏi khi phải lặp đi lặp lại quá nhiều lần làm họ tiếp tục mắc phải lỗi như cũ.

Ngay cả khi chúng ta già đi, trình độ tiếng Anh của chúng ta sẽ khó được nâng cao và rất khó khăn để tiếp tục học và cải thiện vốn tiếng Anh của mình. Do đó học viên cần phải liên tục thay đổi cách học. Nếu bạn tiếp tục dùng những phương pháp giống nhau thì bộ não của bạn sẽ quen với lối mòn đó và tiếng anh của bạn không cải thiện là bao. Giống như khi đi đến phòng tập thể dục, bạn tập những bài tập với cánh tay mỗi ngày với hy vọng toàn bộ cơ thể của mình được mạnh mẽ. Nhưng điều đó sẽ không xảy ra, kết quả là bạn chỉ có cánh tay lớn và một cơ thể nhỏ bé.

Jesse Peterson


Labels: giáo dục

Nếu Hoàng Anh Gia Lai xuống hạng?

(BongDa.com.vn) – Trái với những hy vọng ban đầu, Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) với phần lớn là các cầu thủ của lứa đầu tiên học viện HAGL – Arsenal đã thi đấu không tốt và phải chạy đua với cuộc chiến trụ hạng. Một câu hỏi đặt ra là nếu HAGL xuống hạng sẽ ảnh hưởng thế nào đến bóng đá Việt Nam?

Nguy cơ xuống hạng của Hoàng Anh Gia Lai là rất rõ ràng. Ảnh: Minh Tú (TNO).

Dù còn một trận nữa lượt đi V-League 2015 mới kết thúc, nhưng đến lúc này khả năng xuống hạng của đội bóng phố núi không hề nhỏ. Sau 12 trận, HAGL đứng thứ 12 và chỉ hơn vị trí cuối bảng của XSKT Cần Thơ đúng 2 điểm (Đồng Nai đứng 13 bằng điểm với HAGL).

Ai cũng biết lứa cầu thủ Công Phượng, Tuấn Anh, Xuân Trường,…. là tâm huyết của ông Đoàn Nguyên Đức. Vì vậy, khi những cầu thủ này toả sáng trong màu áo U19 Việt Nam, ông đã cho họ đá V-League ngay để nâng cao kinh nghiệm, bất chấp có nhiều lời hỏi mua từ những CLB khác. Vậy sau mùa giải này, nếu HAGL phải xuống hạng, ông Đoàn Nguyên Đức sẽ quyết định ra sao về lứa học viên đầu tiên của ông ?

Nếu bán họ cho những CLB ở V-League mùa sau, đó là động thái biết nghĩ cho tương lai các cầu thủ này. Vì chỉ có chơi ở giải đấu cao nhất Việt Nam, họ mới có cơ hội thể hiện tài năng của mình. Nhưng chắc chắn đó là một quyết định không dễ dàng đối với bầu Đức vì ông luôn muốn những học viên mình đào tạo nên sẽ khoác lên chiếc áo của HAGL và đưa CLB lên đỉnh cao.

Đó là quả ngọt mà bất kỳ một người trồng cây nào cũng muốn được hưởng. Sẽ là rất đau cho ông Đức nếu một ngày phải nhìn Công Phượng, Tuấn Anh,…thi đấu cho Bình Dương, Đà Nẵng..và sút tung lưới HAGL.

Nhưng nếu HAGL xuống hạng, ông Đức kiên quyết không để những cầu thủ này ra đi, đó chẳng khác nào huỷ hoại tương lai họ. Công Phượng, Đông Triều, Xuân Trường, Tuấn Anh,… dù tài năng thế nào nhưng nếu chỉ được chơi ở giải hạng nhất sẽ khó phát triển hơn được nữa. Họ cần một giải đấu cạnh tranh cao như V-League để chui rèn bản lĩnh.

Những tài năng như Công Phượng cần thi đấu ở môi trường khắc nghiệt để hoàn thiện bản thân. Ảnh: Minh Tú (TNO).

Và khi HAGL xuống hạng, cơn sốt mỗi khi đội bóng phố núi tới các tỉnh thành khác thi đấu sẽ hạ nhiệt. Sẽ không còn cảnh tượng hàng dài khán giả mặc mưa mặc gió, đợi nhiều giờ mua vé đến kín khán đài xem Công Phượng thi đấu hay lại phẩy tay, thở dài, chán nản rồi bỏ rơi bóng đá như vài năm qua.

Sẽ là rất đau lòng nếu Công Phượng và đồng đội phải xuống hạng ngay mùa đầu được chơi tại V-League. Nhưng đã là cuộc chơi, ai cũng phải chấp nhận. Từ thất bại này chúng ta cũng có thể rút ra được những bài học bổ ích cho bóng đá Việt Nam. Labels: thể thao

Ăn Trái Cây Đúng Cách nghe có vẻ buồn cười nhĩ

Hình ảnh minh họa các loại trái cây chúng ta thường ăn nhất.

Chúng ta nghĩ rằng ăn trái cây chỉ có nghĩa là mua trái cây, cắt ra từng lát và bỏ vào miệng là xong, nhưng không dễ như vậy đâu! Quan trọng là phải biết ăn cách nào và ăn lúc nào.

Vậy ăn trái cây sao cho đúng?

Không nên ăn trái cây sau bữa ăn, mà nên ăn trái cây khi bụng đói. Nếu ăn theo cách này, trái cây sẽ "tích cực" tẩy uế cơ thể, giúp chữa béo phì và các tác dụng khác.

Trái cây là thực phẩm quan trọng nhất. Ví dụ bạn ăn hai lát bánh mì, rồi một lát trái cây. Lát trái cây sẵn sàng đi thẳng qua bao tử, rồi vào ruột, nhưng nó bị ngăn cản. Như vậy, cả bữa ăn "uổng phí", bị lên men và biến thành a-xít. Khi trái cây gặp thức ăn trong bao tử và a-xít tiêu hóa, tất cả thức ăn bắt đầu bị hư.

Vậy hãy ăn trái cây khi bụng đói hoặc trước bữa ăn! Bạn nghe nhiều người than rằng mỗi lần ăn dưa hấu hay bị ợ; khi ăn sầu riêng hay bị sình bụng; khi ăn chuối hay cảm thấy muốn đi vệ sinh v.v... Thật ra tất cả những điều này sẽ không xảy ra nếu bạn ăn trái cây khi bụng đói. Trái cây hòa với thực phẩm hư sẽ tạo hơi gas, khiến bạn sình bụng. Tóc bạc, hói đầu, bực tức, và mắt thâm quầng sẽ không xảy ra nếu bạn ăn trái cây khi bụng đói.

Theo bác sĩ Herbert Shelton, người đã nghiên cứu vấn đề này, không có chuyện vài thứ trái cây như cam và chanh có nhiều chất a-xít, vì các trái cây trở thành chất kiềm (alkaline) trong cơ thể. Nếu bạn biết cách ăn trái cây, bạn sẽ có bí quyết làm đẹp, trường thọ, sống khỏe, hạnh phúc và không béo phì.

Khi cần uống nước trái cây, hãy uống nước trái cây tươi, không uống nước trái cây đóng hộp, không uống nước trái cây đã nấu nóng và không ăn trái cây đã nấu chín, vì bạn sẽ không hấp thu các dưỡng chất mà chỉ thưởng thức hương vị trái cây. Việc nấu chín làm mất hết sinh tố.

Nhưng ăn trái cây vẫn tốt hơn là uống nước trái cây. Nếu bạn phải uống nước trái cây, hãy uống từ từ từng ngụm, vì nước trái cây cần thời gian để hòa tan với nước bọt trước khi nuốt. Phép dưỡng sinh Osawa khuyên phải nhai cơm gạo lức 100 lần trước khi nuốt để gạo hòa với nước bọt. Bạn có thể chỉ ăn trái cây trong 3 ngày để thanh lọc cơ thể. Chỉ ăn trái cây và uống nước trái cây trong suốt 3 ngày, bạn sẽ ngạc nhiên khi bạn bè cho biết bạn nhìn "khác hẳn"!

Trái Kiwi nhỏ mà rất mạnh. Nó có đủ các sinh tố potassium, magnesium, vitamin E và chất xơ. Lượng sinh tố C gấp đôi so với cam.

Trái táo có lượng sinh tố C thấp, nhưng có tính chống oxít hóa & flavonoids để giúp sự hoạt động của sinh tố C, do đó giúp hạ tỷ lệ ung thư ruột già, nhồi máu cơ tim và đứt mạch máu não. Thế nên người ta nói mỗi ngày ăn một trái táo thì không cần đến bác sĩ.

Trái dâu tây là loại trái cây bảo vệ, có khả năng chống ô-xít hóa cao nhất trong số các loại trái cây chính, bảo vệ cơ thể tránh ung thư, chống các chất có gốc tự do (free radicals) làm nghẽn mạch máu.

Cam: Thuốc tiên. Ăn từ 2 đến 4 trái cam mỗi ngày giúp khỏi bị cảm cúm, hạ thấp cholesterol (mỡ trong máu), tránh và làm tan sạn thận cũng như là hạ thấp tỷ lệ ung thư ruột già.

Trái dưa hấu giúp hạ nhiệt, làm đỡ khát. Nó chứa 92% nước và nhiều chất glutathione tốt cho hệ miễn nhiễm. Dưa hấu cũng có nhiều chất lycopene giúp chống ung thư. Các dưỡng chất khác trong dưa hấu là sinh tố C và Potassium (Kali).

Ổi và đu đủ được xếp hạng nhất về sinh tố C. Ổi có nhiều chất xơ giúp trị táo bón, đu đủ có nhiều chất carotene tốt cho mắt.

Lưu ý:

1. Nước đá lạnh: Uống nước đá lạnh sau bữa ăn thật khoái khẩu, nhưng nước lạnh sẽ làm đông đặc những chất dầu mỡ mà bạn vừa ăn xong, làm chậm tiêu hóa. Khi "chất quánh" này phản ứng với a-xít, nó sẽ phân nhỏ và được hấp thu vào ruột nhanh hơn là thức ăn khác, nó sẽ bám chặt vào ruột. Chẳng bao lâu nó sẽ biến thành chất béo và dẫn đến ung thư. Tốt nhất là uống nước ấm sau bữa ăn.

2. Nhồi máu cơ tim: Phụ nữ nên biết rằng không phải tất cả các triệu chứng nhồi máu cơ tim đều bắt đầu từ việc tay trái bị đau. Hãy chú ý khi bị đau hàm dữ dội. Có thể bạn sẽ không bao giờ bị đau ngực khi bị nhồi máu cơ tim. Buồn nôn và toát mồ hôi dữ dội cũng là những triệu chứng thường xảy ra. Khoảng 60% những người bị nhồi máu cơ tim trong khi ngủ sẽ không thức giấc. Ðau hàm có thể khiến bạn tỉnh dậy khi đang ngủ say. Hãy lưu ý! Càng biết nhiều, chúng ta càng có khả năng sống sót.

Viễn Đông (Chuyển ngữ từ HealthyMuslim.com và Snopes.com) Labels: mẹo vặt

Tạo Facebook Like Box chuẩn HTML5 cho blogspot

Hiện nay chuẩn HTML5 được rất nhiều người chú ý. Tất cả các tiện ích đều hướng tới chuẩn này nhằm tối ưu và tăng thứ hạng trang của bạn trong mắt công cụ tìm kiếm. Tuy nhiên khi chuẩn hóa theo HTML5 có nhiều tiện ích không sử dụng được như tiện ích người theo dõi, facebook like box,... Khi áp dụng những thủ thuật này phát sinh rất nhiều lỗi liên quan đến HTMl5 (bạn có thể kiểm tra nó tại W3C)


Bài viết này mính sẽ hướng dẫn các bạn tạo một tiện ích facebook like box chuẩn hóa HTML5 (W3C). Sau đây là cách thực hiện.

1. Đăng nhập vào blog của bạn.
2. Vào phần mẫu (template) => Chọn Chỉnh sửa HTML (Edit HTML).
3. Dán đoạn code khai báo bên dưới vào trước thẻ <body>

<script>(function(d, s, id) {
var js, fjs = d.getElementsByTagName(s)[0];
if (d.getElementById(id)) return;
js = d.createElement(s); js.id = id;
js.src = "//connect.facebook.net/vi_VN/all.js#xfbml=1";
fjs.parentNode.insertBefore(js, fjs);
}(document, 'script', 'facebook-jssdk'));</script>

4. Lưu mẫu của bạn lại và tiến hành bước tiếp theo nha.

5. Vào phần Bố cục (Layout) => Tạo thêm một tiện ích HTML/Javascripts rồi dán đoạn code bên dưới vào phần nội dung của tiện ích bạn vừa tạo được.

<div class = "fb-like-box"  data-href = "https://www.facebook.com/pages/KTVOnline/310465702402877?ref=ts &amp;fref=t" data-colorscheme="light" data-width = "280" data-show-faces = "true" data-stream = "false" data-header = "false"></div>

Tùy chỉnh:

Thay thế https://www.facebook.com/pages/KTVOnline/310465702402877? thành URL trang fanpage của bạn trên facebook (lưu ý không phải trang cá nhân nha).
data-width = "290" là chiều rộng của tiện ích này
data-show-faces = "true" là hiển thị avatar ảnh của những người theo dõi fanpage của bạn trên facebook. Bạn có thể sửa true thành false nếu không muốn hiển thị ảnh của những người theo dõi.
data-stream = "false" Hiển thị thêm những bài viết mới nhất của bạn trên danh sách ảnh những người theo dõi bạn.
data-header = "false" hiển thị phần header của tiện ích chính là dòng chữ Tìm tôi trên facebook (Find Us on Facebook)
Cuối cùng bước này khá quan trọng. Như đa biết vừa rồi ta thêm một tiện ích HTML/Javascripts do vậy ta phải xóa đi đoạn code liên quan đến lỗi của tiện ích này như trong mục 4 của bài viết Hướng dẫn thiết kế XML blogspot chuẩn HTML5 (W3C).
6. Lưu mẫu của bạn lại và quay trở lại w3c để check kiểm tra xem những lỗi wec ban đầu đã biến mất chưa nha. Labels: Thủ Thuật Blogger

Bắt được cá quái vật đầu bò sát, vảy hóa thạch bí ẩn

Một con cá bí ẩn có cái đầu của loài bò sát và vảy hóa thạch được cho là do ngư dân ở khu vực Arkhangelsk, miền bắc Nga đánh bắt được đang khiến dư luận xôn xao.

Ngư dân Nga bắt được cá quái vật đầu bò sát, vảy hóa thạch bí ẩn

Ngư dân quăng lưới đánh bắt được con cá đột biến kỳ lạ này trên sông Bắc Dvina, gần bến phà Bereznik-Osinovo, Arkhangelsk Oblast, RT ngày 25.6 trích dẫn tin theo các phương tiện truyền thông địa phương.

Con cá lạ bí ẩn.

Các ngư dân không thể xác định được nó thuộc loài cá nào. Đầu của nó giống đầu rùa, trong khi vảy giống như đã hóa thạch. Nó còn có vây ngạnh rất sắc, gai góc và một cái miệng giác mút giống như cá chiên.

Một số người cho rằng nó có thể là loài cá thỏ, tuy nhiên loại cá đó là cá biển, không phải cá sông.

Nhiều chuyên gia thì tin rằng con cá bí ẩn là một loại cá da trơn được bảo vệ bằng xương cứng. Song chủng loại đó thường sống ở sông Amazon, nên họ chưa hiểu vì sao nó lại xuất hiện ở miền bắc Nga.

Đây không phải là lần đầu tiên cá lạ xuất hiện ở khu vực Arkhangelsk. Năm ngoái, ngư dân địa phương đánh bắt được một con cá có bộ răng giống người. Các nhà khoa học suy đoán nó là cá pacu Nam Mỹ - một loại thuộc họ piranha. Labels: xã hội

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn rớt vào lỗ đen?

Bạn sẽ chết, hẳn là vậy! Người bạn sẽ dài ra như sợi bún rồi bạn sẽ bị thiêu sống thành tro bụi. Song theo Einstein, "cái chết" chỉ là "ảo giác" bên ngoài. Thực tế thì bạn vẫn sống và hoàn toàn bình yên.
Sẽ ra sao nếu bạn rớt vào lỗ đen?

Nếu từng xem qua bộ phim Interstellar (2014) của đạo diễn Christopher Nolan, hẳn bạn sẽ biết đến cảnh cơ trưởng Cooper rơi vào lỗ đen (black hole) Gargantua. Và Cooper hoàn toàn vô sự sau khi băng qua chân trời sự kiện (event horizon). "Hư cấu", bạn có thể sẽ thốt lên khi thấy cảnh đấy. Song theo Einstein, thì chuyện trên là có thể.

Nhưng trước khi đi vào vấn đề chính, bạn có thể biết Interstellar được dựng lên dựa trên những hiểu biết khoa học mới nhất của nhân loại. Phần lớn những cảnh trong bộ phim viễn tưởng này được Nolan vẽ lên nhờ sự tư vấn của các nhà vật lý. Ví dụ, hình ảnh của lỗ đen trong bộ phim không phải là "cái lỗ" như bạn vẫn thấy trong các ảnh mà chúng ta sắp xem dưới đây, mà là một khối cầu. Tại sao? Vì lỗ đen là điểm mà không-thời gian "sụp đổ" thành một điểm duy nhất. Và không gian của chúng ta có 3 chiều nên sự sụp đổ của chúng co lại thành 1 điểm có dạng cầu.

Tuy vậy, trong đa số các ảnh về lỗ đen mà bạn thấy đều thể hiện chúng như các xoáy nước. Lý do là vì không gian trong chúng được thể hiện ở dạng 2 chiều và mô tả như vậy cho người xem dễ hình dung về bản chất lỗ đen - những điểm "hút" mà ngay cả ánh sáng cũng không thoát ra nổi, giống như những con tàu vô tình đi vào các xoáy nước và chìm nghỉm trong đấy. Nếu thể hiện ở khối cầu như Interstellar, rất nhiều người sẽ không hiểu vấn đề. Ở đây, chúng ta cũng dùng hình ảnh xoáy nước để nói về lỗ đen. Dĩ nhiên, không phải mọi thứ trong Interstellar đều có thật và hoàn toàn đúng nhưng Nolan đã cố gắng thể hiện gần nhất những gì mà khoa học hiện đại đang có.

Vậy, nếu bạn rớt vào lỗ đen thì sẽ giống Cooper, hoàn toàn vô sự? Ở mức độ nào đó, thì... có lẽ vậy. Gọi là "có lẽ" vì sự việc được quan sát bởi ai, chính bạn hay người ở bên ngoài lỗ đen. Tuỳ theo góc quan sát mà mọi chuyện sẽ trái ngược nhau hoàn toàn.

Hãy mượn lại hình ảnh của Cooper và Amelia lúc anh rơi vào Gargantua trong khi cô đang ở bên ngoài lỗ đen quan sát mọi chuyện. Mọi thứ sẽ khác biệt tuỳ theo chúng ta ở góc nhìn của Cooper hay Amelia.
Từ Amelia

Khi Cooper bắt đầu tiến sát tới chân trời sự kiện, cô sẽ thấy người anh bị kéo dài ra như sợi bún. Đó là do sự chênh lệch lực hút giữa 2 điểm đầu và cuối của Cooper. Giả định Cooper đưa chân anh vào trước, lực hút của lỗ đen tác dụng lên đó sẽ lớn hơn rất nhiều so với đầu của anh. Thêm vào đó, kích thước của Cooper cũng sẽ nhỏ đi rất nhiều, Amelia cần phải dùng kính lúp hoặc thiên văn để theo dõi sự việc.

Nhưng vấn đề chưa hết. Amelia sẽ cảm thấy những gì cô nhìn được giống như một bộ phim chiếu chậm. Hình ảnh của Cooper đến được với cô sẽ "chậm chạp" hơn. Cũng chính là lực hấp dẫn đã gây ra tình trạng trên. Lỗ đen là vật thể đặc biệt tới nỗi ánh sáng cũng không thoát ra khỏi nó nếu chúng vô tình đi ngang qua chân trời sự kiện. Song ngay cả khi các photon không bị lỗ đen nuốt chửng, tốc độ của chúng cũng giảm đi đáng kể. Đặc biệt khi chúng càng ở gần chân trời sự kiện. Dĩ nhiên để giảm từ 300.000 km/s về zero sẽ là một quá trình diễn ra từ từ từ 250.000... 200.000... 100.000...
Giả định nếu Cooper có liên lạc với Amelia qua sóng radio (một loại bức xạ điện từ), tốc độ truyền dẫn cũng sẽ giảm từ từ khi anh càng tiến sát chân trời sự kiện hơn. Cô sẽ nhận được những tín hiệu bị kéo dài và chậm dần kiểu như: "Ok.. a... y... T...... ô.............. i..................... đ........ đ.................... đ....................... a........................ à............................. o............................. o................................". Và tại thời điểm Cooper biến mất sau chân trời sự kiện, Amelia sẽ không nhận được bất kỳ tín hiệu nào của anh nữa.

Tuy vậy, trước đó, trước thời điểm mà Cooper lọt qua chân trời sự kiện, Amelia sẽ thấy anh bị đốt thành tro bụi, bởi bức xạ Stephen Hawking. Theo Hawking, như là sự cân bằng giữa môi trường có mật độ vật chất lớn nhất vũ trụ với chân không không có vật chất ở xung quanh đó, lỗ đen sẽ bị mất dần đi khối lượng của nó dưới dạng bức xạ phát ra ở chân trời sự kiện. Và Cooper, trong ánh mắt của Amelia, "chết không kịp ngáp" bởi lượng bức xạ khổng lồ này.

Từ Cooper

Tất cả nhìn có vẻ rất tệ từ phía Amelia (ở bên ngoài lỗ đen). Song từ chính Cooper, mọi thứ ngược lại hoàn toàn. Hoặc theo Albert Einstein, cha đẻ thuyết tương đối, Cooper sẽ hoàn toàn bằng an, anh không bị kéo dài như sợi bún, cũng chẳng bị bức xạ đốt thành tro bụi. Vấn đề duy nhất của Cooper là sau khi lọt qua chân trời sự kiện, anh sẽ chẳng thể liên lạc với Amelia được nữa.

Thế giới dường như tách làm 2 sau khi Cooper bước qua chân trời sự kiện. Thế giới của anh và của Amelia. Trong thế giới của Amelia, anh đã chết. Nhưng trong thế giới của Cooper (trong lỗ đen), anh vẫn sống.

Tuy vậy, đây mới là vấn đề. Theo các nhà vật lý, không-thời-gian trong lỗ đen đổi chỗ nhau so với thế giới bên ngoài của chúng ta. Tức trong lỗ đen chỉ có một chiều không gian duy nhất - chiều hướng tâm. Cooper sẽ chỉ có một hướng di chuyển cũng như sóng radio của anh, nó không thể thoát ra ngoài. Vì vậy kể cả Cooper có còn sống (theo Einstein), anh cũng không có cách nào để nói điều đó cho Amelia và chúng ta biết.

Ngược lại, thời gian trong lỗ đen lại có rất nhiều chiều. Chúng ta chưa rõ những chiều thời gian khác như thế nào, vì thế giới của chúng ta chỉ có một chiều duy nhất hướng đến tương lai. Nhưng có thể một trong những chiều đó là hướng về quá khứ. Nolan đã tận dụng ý tưởng này trong bộ phim của mình. Ông cho phép Cooper có thể nhìn về quá khứ, nhìn lại chính hình ảnh của con gái và bản thân mình nhiều chục năm trở về trước. Thậm chí Nolan còn đẩy mọi thứ đến mức viễn tưởng khi cho phép Cooper (trong lỗ đen) can thiệp vào Cooper (quá khứ) khi gửi toạ độ trung tâm của NASA bằng những dải cát.

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn rớt vào lỗ đen?
Không-thời-gian sau lỗ đen ngược lại hoàn toàn thế giới bên ngoài

Dù vậy, tại khả năng hiện tại của khoa học, chúng ta không nói được ý tưởng của Nolan có chính xác hay không vì nó dẫn tới nhiều nghịch lý. Giả dụ nếu Cooper (trong lỗ đen) không gửi những toạ độ đó về quá khứ, có lẽ giờ đây anh vẫn đã là một ông già tóc bạc phơ chứ không thực hiện chuyến du hành xuyên thiên hà (Interstellar), tức Cooper (trong lỗ đen) sẽ không hề tồn tại.

Làm sao để kiểm chứng?

Có thể Einstein đúng về số phận của Cooper. Nhưng đó chỉ mới là lý thuyết, nó chưa hề được kiểm chứng. Trong thực tế thì Einstein đã từng sai khi tự thêm vào một hằng số vào phương trình về vũ trụ của ông để nó "không giãn nở", mà về sau, ông tự nhận đấy là "sai lầm ngớ ngẩn nhất" của mình. Như vậy, không có gì đảm bảo Einstein không sai thêm lần nữa. Nhưng để biết Einstein đúng hay sai thì... cũng chỉ có thực nghiệm mới khẳng định được!

Nhưng phép thực nghiệm này không chỉ đòi hỏi một ai đó đủ dũng cảm lấy tính mạng của mình ra để kiểm chứng, mà còn yêu cầu một cách thức liên lạc mới hoàn toàn nằm ngoài những gì mà chúng ta đã biết. Phép liên lạc lạ lùng này được biết đến với cái tên "rối lượng tử" (quantum entanglement).

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn rớt vào lỗ đen?
"Rối lượng tử" là một trong những hiện tượng vật lý khó hiểu nhất

Và cơ học lượng tử lại là một sai lầm khác của Einstein. Nhà vật lý nổi tiếng này trên thực tế rất "anti" các lý thuyết lượng tử. Nổi tiếng với câu nói "Chúa không chơi trò xúc xắc" (God doesn't play dice), Einstein cực lực phản đối ý tưởng rằng kết quả quan sát lệ thuộc vào người xem chứ không phải ở bản chất sự việc. Tuy vậy, các thí nghiệm khoa học mới nhất đã kết luận Niels Bohr (cha đẻ thuyết lượng tử) đúng và Einstein sai.

Điều khôi hài là, để biết Einstein có đúng về lỗ đen không, các nhà vật lý vừa đề ra một phép thực nghiệm dựa trên... thuyết lượng tử.

Nhưng tại sao lại cần tới "rối lượng tử"? Như chúng ta đã biết, phép liên lạc dựa trên sóng điện từ (radio, ánh sáng, bức xạ...) đều dựa trên lưới không-thời-gian. Phía sau lỗ đen chỉ có 1 chiều không gian hướng tâm, tức Cooper (nếu còn sống) không thể nào liên lạc với Amelia dựa trên sóng điện từ. Do vậy, Cooper cần dùng một cách khác để cho biết Amelia biết mình còn sống.

Cơ học lượng tử nói rằng bằng một cách nào đó, nếu 2 hạt vật chất bị "rối" (entangled) thông tin với nhau, khi trạng thái của hạt này thay đổi, hạt kia sẽ lập tức "biết" và thay đổi tương ứng bất kể khoảng cách giữa chúng. Lấy ví dụ 2 electron có tổng spin là zero, nếu 1 hạt quay ngược chiều kim đồng hồ, hạt còn lại sẽ quay xuôi chiều để đảm bảo tổng spin của chúng giữ nguyên. Einstein mỉa mai hiện tượng kỳ quái này là "hành vi ma quái ở khoảng cách xa" (spooky action at a distance). Nhưng mặc cho Einstein có phản đối như thế nào, hiện tượng trên vẫn diễn ra.

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn rớt vào lỗ đen?
Bài thí nghiệm laser lượng tử chứng tỏ Einstein đã sai

Dựa trên điều này, các nhà vật lý hiện đại đề ra một giải pháp liên lạc cho Cooper. Ở bên ngoài lỗ đen, Amelia sẽ đặt một máy thu thập thông tin lượng tử mà lỗ đen ấy phát ra. Bất kể là Cooper còn sống hay chỉ là nắm tro tàn, Amelia sẽ đều thu được một mớ dữ liệu A.

Chìa khoá là ở chỗ, A sẽ bị "rối" với dữ liệu mà Cooper để lại. Nếu Cooper chết, nó sẽ tạo ra dữ liệu B. Còn Cooper vẫn sống phía sau lỗ đen, sự hiện diện của anh sẽ tạo ra dữ liệu C. Nhưng A sẽ chỉ "rối" với duy nhất B hoặc C, không tồn tại cả 2 cùng lúc. Khi Amelia giải mã xong gói dữ liệu A, chúng ta sẽ biết thực sự Cooper có còn sống hay không.

Vấn đề duy nhất ở đây, theo lo ngại của các nhà khoa học, liệu Amelia có giải mã được gói dữ liệu A hay không. Dữ liệu lượng tử có thể quá lớn và quá nhiều tham số, các siêu máy tính nhanh nhất mà con người hiện có cũng không đảm bảo có thể giải ngay được. Họ e rằng thời gian cần để ra được đáp án B hoặc C có thể tới hàng tỷ năm. Thậm chí cả khi lỗ đen đã "bốc hơi" hết thành bức xạ, Amelia cũng chưa có được câu trả lời.

Vì thế, lỗ đen, như cái tên của nó, có lẽ là nơi cất giấu bí mật tốt nhất mà khoa học có thể tìm đến.

Cánh cổng du hành không gian

Bạn có lẽ đang hỏi, thực ra biết được Cooper sống hay chết sau khi rơi vào lỗ đen có quan trọng không? Dù sao thì Cooper cũng không thể thoát ra ngoài được, cũng có khác gì đã chết?

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn rớt vào lỗ đen?
Lỗ sâu đục có thể là con đường "tắt" để đến những chân trời mới

Câu trả lời là, lỗ đen (hoặc lỗ sâu đục - wormhole) có thể nắm giữa chìa khoá cho việc du hành vũ trụ. Bạn cũng đã biết, những ngôi sao và hành tinh gần chúng ta nhất cũng cách đây hàng chục năm ánh sáng. Chưa có gì cho thấy nhân loại có thể làm ra được con tàu di chuyển với vận tốc ánh sáng. Thêm vào đó, kể cả có đạt được tới mức đấy, thì việc khám phá những thiên hà cách chúng ta hàng tỷ năm ánh sáng cũng là không thể. Nguồn năng lượng mà hành tinh này có không đủ đáp ứng cho những chuyến du hành xa đến thế.

Và chưa kể vũ trụ đang giãn nở với vận tốc ngày càng nhanh. Trong kịch bản Big Freeze, vũ trụ sẽ giãn nở mãi mãi, những thiên hà chúng ta còn thấy được hôm nay không chắc hậu thế sẽ còn nhìn thấy chúng, mặc dù hình ảnh của chúng đến với chúng ta cũng ở vận tốc ánh sáng.

Nhưng lỗ đen/lỗ sâu đục có thể sẽ giúp nhân loại khám phá vũ trụ nếu Einstein đúng - chúng ta hoàn toàn bình an sau khi rơi vào đấy. Về bản chất thì lỗ sâu đục cũng là lỗ đen, nhưng nó có tới 2 đầu (ra - vào), một đầu chuyên hút vào vật chất còn đầu kia "thải" ra mọi thứ, vào một nơi khác xa xăm trong vũ trụ. Thứ mà Nolan đã mô phỏng cho chúng ta thấy trong Interstellar.

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn rớt vào lỗ đen?
Các lỗ sâu có thể liên kết với nhau như một mạng lưới xe bus không gian

Thử hình dung lỗ đen/lỗ sâu đục như những trạm dừng xe bus mà bạn vẫn sử dụng hàng ngày. Nếu hình ảnh này đúng, việc khám phá vũ trụ xem chừng vẫn còn trong tầm tay của nhân loại.

Vấn đề còn lại duy nhất là, làm sao chúng ta tìm được một lỗ đen hoặc lỗ sâu đục ở đâu đó "gần" đây? Hay lại như Interstellar, một nền văn minh nào đó đã "mở cửa" để "khai sáng" cho nhân loại? Labels: xã hội

Phát hiện nhiều cổ vật nghìn năm tuổi ở Thành nhà Hồ

Ngày 24/6, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ cho biết, trong lúc đang cày bừa, một số người dân xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa đã phát hiện nhiều hiện vật cổ như đồ gốm, sứ, sắt, đá quý, xương... có niên đại vào khoảng thế kỷ thứ X.

Nhiều cổ vật nghìn năm tuổi được phát hiện ở Thành nhà Hồ

Địa điểm phát hiện các hiện vật này cách Thành nhà Hồ hơn 1km về phía Đông Nam, nằm liền kề với hệ thống La thành của nhà Hồ. Trong số hàng trăm hiện vật được tìm thấy, bát, đĩa chiếm số lượng lớn, phần lớn được tráng men, chân đế để mộc, nhiều chiếc có đường kính miệng rộng, lòng bát còn có các con dấu kê để lại trong quá trình nung gốm.

Hình ảnh cổ vật được phát hiện Đặc biệt, tại đây còn phát hiện một số mảnh gốm cổ Đông Sơn có niên đại cách đây hàng nghìn năm, được trang trí vặn thừng hoặc hoa văn ô trám và những mảnh đá quý như đá mã não đỏ. Những hiện vật trên đã được Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ đưa về kho lưu giữ, bảo quản để phục vụ công tác nghiên cứu, trưng bày.

Labels: xã hội

1.300 cảnh sát, vệ sĩ bảo vệ Man City tại Việt Nam

Á quân Ngoại hạng Anh yêu cầu có lực lượng vệ sĩ bảo vệ ngày đêm trong quãng thời gian tới Việt Nam thi đấu giao hữu.

Giám đốc thi đấu quốc tế của Man City Lucia Sanchez (phải) hài lòng với mặt cỏ sân Mỹ Đình. Ảnh: Lâm Thỏa

Sáng nay 26/6, Giám đốc thi đấu quốc tế của Man City Lucia Sanchez đã khảo sát sân Mỹ Đình. Không chỉ kiểm tra mặt cỏ, bà còn tỉ mỉ đánh giá các phòng chức năng như phòng thay đồ, phòng họp báo, phòng dành cho truyền hình trực tiếp… Phó Tổng thư ký VFF Dương Nghiệp Khôi còn phải trả lời đại diện của Man City về số lượng máy quay truyền hình trực tiếp, số lượng biển quảng cáo, số phòng cho khán giả VIP…

Vấn đề được bà Lucia quan tâm nhất là lực lượng an ninh bảo vệ cho thầy trò HLV Manuel Pellegrini trong quãng thời gian ở Việt Nam.

“Sẽ có khoảng 1.300 cảnh sát, vệ sĩ hoặc nhân viên an ninh tham gia công tác bảo vệ Man City khi ở Việt Nam”, ông Dương Nghiệp Khôi thông báo.

Đại diện của Man City hài lòng với số lượng, nhưng yêu cầu VFF bố trí một lực lượng vệ sĩ luôn kèm sát thầy trò HLV Pellegrini cả ngày lẫn đêm. “Man City luôn có một lực lượng vệ sĩ theo sát khi đi du đấu các nước khác. Chúng tôi muốn có điều tương tự khi ở Việt Nam”, bà Lucia nhấn mạnh.

Để mời được Man City sang Việt Nam, ông bầu Đỗ Quang Hiển đã chi ra khoảng 1,5 triệu đôla. Dự kiến, á quân của Ngoại hạng Anh sẽ có mặt tại Hà Nội vào ngày 26/7 và đá trận giao hữu với tuyển Việt Nam một ngày sau đó tại sân Mỹ Đình.

Lâm Thỏa Labels: thể thao